Vandaag gaan we fenomenaal Franeker ontdekken middels een bezoek aan het Planetarium, de Martenastins en een leuke stadswandeling.
http://www.stadsgidsenfraneker.nl/thematische-stadswandelingen
Stadsgids Yge van Dijk leidt ons in 1,5 uur tijd door de historische binnenstad van het mooie Franeker (= 1 van de 11 steden van de 11-stedentocht) tijdens een thematische wandeling met speciale aandacht voor de voormalige universiteit (van 1585 tot 1811).
https://sites.google.com/site/4967probeerit
Ook de Van Rossems zijn in Franeker geweest en waren daar vol lof over. Zie ook hun bijdrage op Youtube...
De voormalige academiestad Franeker heeft evenals elke andere stad in Friesland verdedigingswallen en -grachten. De grachtengordel kwam tot stand rond de eeuwwisseling van de 16e en 17e eeuw. In het stadscentrum sieren de talrijke historische gevels nog steeds het straatbeeld.
Na onze (koffie)stop bij de "Poort van Franeker" lopen we rond 11.15 uur in 7 minuten (550 meter) naar de Martinikerk voor een kort bezoek (10 minuten) aldaar.
https://www.poortvanfraneker.nl/
De Martinikerk is een 15e eeuwse driebeukige pseudo-basiliek, waarvan de zijbeuken doorlopen rond het koor en aldus een kooromgang vormen. Het houten tongewelf rust op 30 ronde zuilen waarop de heiligenschilderingen zijn afgebeeld. Tot het interieur behoren verder vele grafzerken en gotische koorbanken.
Na het kerkbezoek lopen we richting het Planetarium van Eise Eisinga, waarin het planetenstelsel een getrouwe nabootsing van de werkelijkheid is. Op elk moment van de dag kan de juiste stand van een planeet afgelezen worden. Dit bijzondere museum bezoeken we van 11.30 tot 13.00 uur.
https://www.planetarium-friesland.nl/
Extra informatie: Verlichtingsdenker Eisinga
De hoogbegaafde Eisinga mag als kind niet naar de Latijnse School omdat hij is voorbestemd om, net als zijn vader, wolkammer te worden. Eisinga leert rekenkunde van de contacten van zijn vader. Door verdere zelfstudie verdiept hij zich in de astronomie. De nabijheid van de universiteit van Franeker (1585-1811) komt daarbij goed van pas. Lang is aangenomen dat Eisinga een eenvoudige wolkammer was, maar volgens recent onderzoek blijkt hij een zakenman die internationaal opereert.
Eisinga heeft meerdere mannen en vrouwen in dienst en drijft ook handel met Amerika. Eisinga is net als veel andere burgers in zijn tijd geïnspireerd door de Verlichting. Hij is ervan overtuigd dat mens en samenleving verbeterd kunnen worden door kennis. Het Verlichtingsdenken heeft in de Republiek een minder revolutionair en antigodsdienstig karakter dan in Frankrijk. Nederlandse aanhangers van de Verlichting geloven eerder dat God het goed voorheeft met de wereld. Ze komen bij elkaar in genootschappen en doen natuurkundige proeven, bekijken fossielen, bespreken oplossingen voor maatschappelijke problemen en bestuderen de hemellichamen.
Het planetarium
In 1774 publiceert de Friese dominee Eelco Alta een boekje waarin hij een gruwelijke voorspelling doet. Zodra vier planeten en de maan in één lijn komen te staan, zal door de gezamenlijke aantrekkingskracht de aarde uit zijn baan worden geslingerd en in de zon verbranden. Deze voorspelling leidt in Friesland tot enige onrust. Het is voor Eisinga een van de aanleidingen om aan zijn planetarium te beginnen, een klus die hem zeven jaar zal kosten.
Het planetarium dat Eisinga in het plafond van zijn woonkamer bouwt, is een schaalmodel van het zonnestelsel. In 1781 is het planetarium klaar. Het centrale slingeruurwerk wordt aangedreven door negen gewichten. Dit uurwerk regelt de juiste omloopsnelheid van elke planeet via een indrukwekkend raderwerk van houten hoepels en schijven met 5934 handgesmede spijkers als tanden. De planeten van het planetarium bewegen in dezelfde tijd rond de zon als de echte planeten: Mercurius doet 88 dagen over een omloop, de aarde een jaar en Saturnus meer dan 29 jaar.
Eisinga is niet alleen Verlichtingsdenker maar ook een patriot. Hij verzet zich tegen de absolutistische neigingen van stadhouder Willem V. Als in 1787 het patriottische verzet wordt gebroken, moet Eisinga vluchten. Bij zijn terugkeer in Franeker wordt hij opgepakt en voor vijf jaar verbannen uit de provincie. Gedurende die tijd past zijn familie op het planetarium, zodat Eisinga het na terugkeer weer in beweging kan zetten. In 1818 komt koning Willem I naar Friesland om het planetarium te bezichtigen. Hij is zo onder de indruk dat hij het koopt voor de Nederlandse staat. Later wordt het geschonken aan de gemeente Franeker. Het oudst werkende planetarium ter wereld gaan we nu bezichtigen.
Instructies
In 1828 overlijdt Eisinga op 84-jarige leeftijd. In zijn testament beschrijft hij de werking van zijn planetarium. Tot op de dag van vandaag toont het planetarium de actuele stand van de planeten. De beheerders volgen nog steeds Eisinga’s instructies, onder andere voor het handmatig doorvoeren van de schrikkeldag 29 februari.
Na ons bezoek aan het Planetarium is het tijd geworden voor een heerlijke lunch op het terras Grand Café De Doelen, gelegen aan de Breedeplaats 6 van 13.15 tot 14.15 uur.
Grand Cafe de Doelen Franeker (dedoelen-franeker.nl)
Na deze heerlijke lunch lopen we naar de dichtbij gelegen Martenastins, waar om 14.30 uur gildegids Yge van Dijk op ons wacht voor de stadswandeling (kosten: 4,00 Euro per deelnemer, direct te voldoen). Deze stadswandeling duurt tot ongeveer 16.00 uur. De Martenastins (met een prachtige stijltuin, zeker een bezoek waard!) is een stadskasteel gebouwd in 1506 door edelman Hessel van Martena.
Na afloop van de stadswandeling brengen we nog een bezoek aan het Gemeentelijk museum (gevestigd in de Martenastins). Het museum bewaart o.a. herinneringen aan de voormalige Academie (ooit een oud klooster, nu een psychiatrisch ziekenhuis), de beroemde allereerste vrouwelijke studente Anna Maria van Schurman, die colleges volgde vanachter een gordijn (want studeren was toen alleen nog maar voor heren) en de kaatssport. Hier blijven we tot aan sluitingstijd = 17.00 uur.
Als laatste wil ik met liefhebbers Italiaans gaan genieten bij pizzeria Toscanini, gelegen aan de Noord 30 = 1 minuut lopen van museum Martena en 12 minuten lopen vanaf het NS station Franeker. Mocht je zin hebben om mee te gaan, laat me dit dan uiterlijk 2 weken van tevoren weten.
Reacties
Beste allen,
Onze gids vertelde vandaag dat hij ons direct na de lunch komt ophalen in Grand Cafe De Doelen. Gezamenlijk lopen we dan o.a. naar de Martenastins, zie de foto hieronder.
Ik heb vernomen dat Harry22, Henriette53 en PetraH morgen al afreizen naar Franeker en 2 nachten in een hotel aldaar verblijven; heel goed geregeld! Zelf overnacht ik in een voormalig weeshuis in Bolsward!
Tot gauw ziens in het fraaie & frivole Franeker!
Hartelijke groeten,
Corine
Beste allen,
Er zijn op dit moment nog 10 tickets beschikbaar met tijdslot 11.30...
Mocht je nu nog geen ticket hebben, bestel dan snel een ticket.
Tot gauw ziens in het fenomenale Franeker!
Hartelijke groeten,
Corine👍😊🍀🌻🌹
Zou je even kunnen nakijken of ii had gereserveerd bij de pizzeria Corine? Ik zou graag mee willen.
Hallo Petra,
Je kunt zeker mee naar de pizzeria hoor; ze rekenen daar op 8 personen. Vanwege de kans op regen op zaterdag 1 juli as heb ik een tafeltje binnen laten reserveren voor ons.
Er staan veel smakelijke vegetarische gerechten op de menukaart dus dan is er keuze genoeg voor jou en mij; heel lekker👍😊!
Tot gauw ziens in het fraaie Franeker, heel gezellig 🤗👍💐🌻🍀!
Hartelijke groeten,
Corine
Beste allen,
Ter afsluiting van deze mooie dag in Franeker gaan we rond 17.30 uur uiteten bij pizzeria Toscanini, zie ook de onderstaande link. De volgende 8 personen hebben zich hiervoor opgegeven: PeterV, IngeV, PetraH, Henriette53, TheoS, Harry22, Joost en ondergetekende.
Mocht je naam er nog niet tussenstaan laat me dit dan per ommegaande weten. Dan ga ik ze nog even bellen en kan er extra ruimte vrijgemaakt worden voor je aan tafel.
Heel graag tot ziens in het fabuleuze Franeker op zaterdag 1 juli as, heel gezellig!
Hartelijke groeten,
Corine 🤗👍🍀💐
https://toscanini.nl/
Beste allen,
Daarnet heb ik de bevestiging binnengekregen van ons lunchrestaurant "Grand Café De Doelen" voor 14 personen! Na het bezoek aan het planetarium van Eise Eisinga zijn we er vanaf 13.15 uur van harte welkom voor een lekkere lunch á la carte.
Na afloop van de lunch lopen we binnen 5 minuten naar Museum Martena waar om 14.30 uur de gids van de rondleiding op ons wacht. We betalen contant 4,00 Euro aan de gids. Gelieve dit bedrag gepast mee te nemen s.v.p., bedankt alvast!
https://dedoelen-franeker.nl/
Dag Corine,
Beetje laat, maar ik zou ook graag mee eten na afloop.
Vriendelijke groet,
Theo
Beste allen,
Ons uitje Fenomenaal Franeker komt in zicht. Om die reden wil ik de komende week een tafeltje bij onderstaande pizzeria reserveren, zo rond de klok van 17.30 uur (= na afloop van ons bezoek aan de mooie tuin van de Martenastins.) Ik heb al enkele aanmeldingen hiervoor binnengekregen.
Mocht je ook zin hebben om mee te aan, laat me dit dan zo spoedig mogelijk weten ajb. Dan komt het helemaal in orde met het tafeltje bij deze goed bekend staande pizzeria in Franeker, (waar het gezien de populariteit zeer noodzakelijk is om te reserveren!)
Tot gauw ziens in het fraaie Franeker, heel gezellig👍🤗🌻🥂🍾!
Hartelijke groeten,
Corine
https://toscanini.nl/
Ga jij het uitje dan organiseren Margaretha? Je mag mijn reeds ingewonnen informatie bij deze activiteit wel gebruiken hoor, scheelt je veel voorbereidingswerk👍😊.
Heel veel plezier toegewenst, een mooie zomer en graag tot ziens bij een ander Aktivo uitje 🤗🖐🍀!
Hartelijke groeten,
Corine 🧚♀️🌞🪷🌻